Funken in Montafon

De funken-zondag is een eeuwenoude lentetraditie vol met symboliek uit de tijd voor Christus.

Een van de oudste gebruiken in het dal is het ontsteken van de funken. Op funken-zondag, de eerste zondag na Aswoensdag wordt de kunstig opgestapelde houten toren, die tot wel 30 meter hoog is, aangestoken. Met het verbranden van de funken-heks en het fakkelzwaaien op de berg en in het dal worden de “demonen van de winter” verdreven en het opkomende licht begroet; dit is een laatste overblijfsel van de zonnecultus.

Het ontsteken van de funken

Opbouw
Het opbouwen van de funken-toren vergt veel werk, gemiddeld 700 tot 800 manuren. De met zorg gestapelde houten toren wordt gevuld met rijshout, stro en oude kerstbomen. Bovenop de toren bevestigen de bouwers de funken-den, waar de funken-heks bovenop zetelt. De met buskruit gevulde heks moet met een harde knal de winter verdrijven.

Funkenwache
In de nacht op zondag bewaakt een funken-wacht het geheel, zodat de houten constructie niet vroegtijdig door kwajongens uit omliggende dorpen wordt aangestoken. Deze aloude streek is echter zeker geen kwajongensstreek en tegenwoordig zelfs strafbaar.

Afbranden
Bij het invallen van de duisternis wordt de funken voor de ogen van de dorpsbewoners aangestoken. Het is in het algemeen een slecht voorteken als de toren omvalt voordat de heks explodeert. In dat geval “begraaft” het funken-gilde de heks de eerstvolgende zondag tijdens een ceremonie.

Wist je dat ...

het schijfschieten in Gortipohl door UNESCO is uitgeroepen tot immaterieel erfgoed?

“Het schijfslaan is elk jaar een bijzondere gebeurtenis in het dorp.”

Jürgen Wachter, voorzitter van het funken-gilde Gortipohl

Een stuk Montafoner cultuurgeschiedenis is immaterieel erfgoed van UNESCO.

Het schijfslaan in Gortipohl is uniek in Montafon. De traditie werd van generatie op generatie doorgegeven en in ere gehouden. De oorsprong van dit aanvankelijk heidense ritueel gaat honderden jaren terug. Tegenwoordig is het schijfslaan een vast onderdeel van het maatschappelijk leven in het dorp en sinds juni 2016 ook opgenomen als nationaal cultureel erfgoed van UNESCO.

Meer informatie

De funkenspecialiteit

Bij funken horen “Funka-Küachli” (koekjes die alleen t.b.v. het funken-feest worden gebakken); niet voor niets wordt deze dag ook wel “Küachli-Sonntig” (koekjes-zondag) genoemd.

“De zoete Funka-Küachli lukken perfect, als je er in de pan telkens heet vet overheen giet of ze voorzichtig omwentelt.”

Erich Morscher uit Tschagguns