Een immaterieel erfgoed op de UNESCO Werelderfgoedlijst
Het dialect van Montafon neemt een bijzondere positie in binnen de Oostenrijkse streektalen. “Muntafunerisch” wordt gesproken en verstaan van St. Anton tot Partenen. “Talrijke plaatsnamen, veldnamen en bergnamen zijn afkomstig uit het Reto-Romaans. Denk bijvoorbeeld aan Schruns, Gortipohl, Vallüla en Piz Buin”, legt Michael Kasper uit. Ook benamingen als ‘Quatterpätsch’ (salamander) en ‘Mormenta’ (marmot) zijn afkomstig uit deze taalfamilie. Het Reto-Romaans werd in de late middeleeuwen verdrongen door het Alemannisch Duits (onder andere als gevolg van de volksverhuizing van het Walservolk). Maar tot op de dag van vandaag zijn nog minstens 200 oude woorden, uitdrukkingen, grammaticale eigenaardigheden en een breed klankenpalet vrijwel zonder diftongen (tweeklanken als ai en äu) overgebleven.
Boerenwijsheden bepaalden het dagelijks leven van de dalbewoners
Onze voorouders observeren al eeuwenlang nauwlettend het weer en veranderingen in flora en fauna, om op basis daarvan voorspellingen te kunnen doen. Hoewel de weersvoorspellingen in de afgelopen decennia aanzienlijk zijn verbeterd, is het alleen al vanwege de eigenaardigheden van het Montafoner dialect de moeite waard om ook nu nog eens naar de regeltjes voor het weer te kijken in het boek “Spröch und Spröchli osm Muntafu” van Manfred Dönz, vooral tijdens het wisselen van deseizoenen.
Weerkunde op zijn Muntafunerisch
| Muntafunerisch | Duits |
| Tribts vôm Veltli, lôns Heu nu si, triabts gega Hal, mötam Heu of a Stall. | Als de wind uit het zuiden waait, moet je het hooi laten liggen; waait hij naar het oosten, dan moet het in de stal. |
| Ds Kapäll hôt an Huat, mara ischts Wätter guat. | Als de kapel (op de Hochjoch) een hoed van nevel heeft, dan is het morgen mooi weer. |
| Lôsna, dr Schütvôgl rüaft nôch Räga. | Luister, de vink roept naar de regen. |
| Katz fressat Gras, z'Wätter tuat om. | Als de kat gras eet, verandert het weer. |
| Spôt Jôhr, grôt Jôhr. | Een late lente zorgt meestal voor een goede oogst |
A klis Wärterbuach för üsri Gäscht
De belangrijkste woorden voor je vakantie bij ons
| Muntafunerisch | Duits |
| Grüaß Di | Goedendag |
Guata margat | Goedemorgen |
| An Guata | Eet smakelijk |
| mara | Morgen |
| etschas | iets |
| Pfüat Di | Tot ziens |
| Tiarer im Muntafu | Dieren in Montafon |
Bipôldera - Schmetterling | vlinder |
| Buschili | kleine koe |
| Gä:ß | geit |
| Gitzili | reekalf |
| Quatterpätsch | alpensalamander |
| Mormenta | marmot |
| be dr Wandrig | Tijdens de wandeling |
Ba:rga | kleine houten hut |
| Bätschla | dennenappels |
| a'heesna | aantrekken |
| ahi keia | naar beneden vallen |
| trola | struikelen |
| noch dr Wandrig | Na de wandeling |
| brôtastößig | spierpijn |
